Zeolit, düzenli
gözenek sistemli kristalin bir alüminosilikattır.
Zeolit, köşe paylaşımlı tetrahedral birimlerden [AlO4/2]-
ve [SiO4/2]- oluşan üç boyutlu kafesli bir kristalin
alüminosilikattır. Her tetrahedron [AlO4/2]- şebekeye negatif
bir yük verir; bu, çoğu durumda katyon değişimi yapabilen bir katyon (H+,
Na+, K+, Ca+2, NH+4, v.s.)
tarafından karşılanır (denkleştirilir).
Genel deneysel zeolit formülü aşağıdaki gibi tanımlanabilir:
M2/nO Al2O3.ySiO2.wH2O
n = katyon yükü, y = 2 – µ yapısında,
zeolit matriste Si ve Al molar oranı, w =
sistemdeki su miktarıdır.
Tetrahedral birimler, ikincil
yapısal birimlere bağlanırlar; altı-elemanlı halkalar, beş-elemanlı halkalar,
kesilmiş oktahedra, v.s. gibi. Zeolit ağı 0.3-1.0 nm gözenek boyutlu poröz bir
yapı oluşturan birbirine bağlı kanallar ve oyuklar içerir. Zeolit
kristallerinin ortalama boyutu 0.5-30 mikrondur.
Doğal ve sentetik zeolitler
vardır. zeolitlerin uygulaması moleküler elek ve iyon değiştirme özelliklerine
dayanır; adsorbent, katalizör, deterjen katkı maddei, v.s. tipik bazı kullanım
alanlarıdır.
Zeolit NaA (LTA tip yapı, pore boyutu 0.41 nm): (а) yapı,
(b) kristaller, (c) tipik bir zeolit imaj
