Amfolitik yüzey aktif madde
(sörfaktan), çözeltinin pH’ına bağlı olarak bir donor (verici) veya bir
akseptör (alıcı) olarak davranabilen bir sörfaktandır.
Tipik olarak amfolitik bir yüzey aktif madde, bir veya daha fazla bazik
ve asidik gruplar içerir ve ayrıca iyonik olmayan bir poliglikol grubu da
içerebilir. pH’a bağlı olarak, katyon- veya anyon aktif yüzey aktif
sörfaktanların özelliklerine sahip olabilir. İzoelektrik nokta olarak denilen
bazı pH'larda amfolitik sörfaktan, iki kutuplu (bipolar) iyonlar veya zvitteriyonlar
(erselik iyonlar) formda bulunur. Bunlar hem pozitif hem de negatif iyon siteleri
içeren nötral moleküllerdir. Katyonik
bir grup birincil, ikincil veya üçüncül amonyum grubu, bir piridin veya
imidazolin artığı olabilir. Anyonik gruplar karboksilatlar, sülfonatlar,
sülfoeterler veya fosfat gruplarıdır.
Alkilbetain RCH [N+
(CH3)3] COO- bir amfolitik yüzeyaktif madde
örneğidir. Bazı doğal polimerler, amfolitik yüzey aktif maddeler olarak
adlandırılabilir; proteinler ve polinükleotidler gibi.
