Virüs (virus)

Virüs, kendi metabolizma özelliği olmayan ve yalnızca kendilerine karşı hassas bakteri, bitki veya hayvan hücrelerinde çoğalabilen özerk genetik yapılardır.

Virüsler zorlayıcı parazitlerdir, yani hücrenin dışında üreyemezler. Birçoğu hücre dışında kristal benzeri yapılar oluşturabilir. Bu gerçeklere dayanarak, birçok bilim adamı virüslerin canlı ve cansız doğanın sınırında olduğunu düşünüyor. Virüslerin çapı 20 ila 300 nm arasında değişir.

Modern bilim, bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve bakterilerin hücrelerinde çoğalan virüsleri bilir (sonuncusu, genellikle bakteriyofaj olarak anılır). Diğer virüsleri enfekte eden bir virüs de keşfedilmiştir. Virüsler, Dünya'nın biyokütlesinde büyük bir bileşen oluşturur ve büyüklük sıralarıyla diğer tüm yaşam biçimlerini geride bırakır. Bütün canlı organizmalar viral genom içerir, bu nedenle virüsler tüm canlıların evrimi üzerinde etkili olurlar.

Her bir virüs partikülü, bir protein kabukta (capsid) bir DNA veya RNA'dan oluşur. Virüsler sadece bir tür nükleik asit içerebilir (çift veya tek sarmallı DNA, çift veya tek sarmallı RNA). Yapısal olgun bir bulaşıcı partiküle virion denir. Bazı virüsler (herpes veya grip gibi), konukçu hücrenin plazma membranından oluşturulmuş ek bir lipoprotein zarfına sahiptir.

Virüsler, biyomoleküllerin doğal nanokompleksleridir. Virüslerin hedefe yönelik genetik veya kimyasal modifikasyonları, rekombinant viral nanopartiküllerin (RVN) yaratılmasını sağlar. Viral genomdan replikasyona (kopyalanma) neden olan genlerin çıkarılmasından sonra, bir virüs replikasyon ve konakçı hücreyi parçalama yeteneğini kaybeder. Yine de, hedef hücrelere bulaşma (infekte) ve lizozomal bozulmayı önleme kabiliyetini korur. Protein kapsid modifikasyonları, kapsid proteinini diğer virüslerin veya bakterilerin yapısal bileşenleri veya özel ligandlarla değiştirerek hedefe-özgü RVN'lerin yaratılmasını sağlar. Halen, çeşitli özelliklere sahip RVN'ler, papillomavirüsler, adenovirüs, herpes virüsü, çiçek aşısı virüsü ve diğerleri gibi virüslerden türemiştir. RVN'ler hem teşhis ve hem de terapide kullanılır; ilaç teslimatı, terapötik nanopartiküller, hedef hücrelere gen terapi komponentleri ve bazı antijenlerle bağışıklık tepkisinin uyarılması gibi.


En yaygın insan virüslerinden bazılarının viryonları ve göreceli boyutları; nükleik asitler ölçekli değildir (wikipedia)



GERİ (sözlük)
GERİ (nanoteknoloji)
GERİ (biyoloji)