Ultrasantrifüj, 100
nm'den daha küçük partiküllerin (kolloidler, subselüler partiküller, protein
makromolekülleri, nükleik asitler, lipidler, polisakkaritler, sentetik polimerler,
v.s.), sıvıya asılmış veya çözünmüş halde ayrılması için kullanılan bir cihazdır.
Bu, yerçekimi ivmesini birçok derecede arttıran santrifüj alanına neden olan
rotor döndürme yoluyla elde edilir.
Ultracentrifüjler amaca ve tasarıma göre hazırlayıcı
(preparatif), analitik ve hazırlayıcı-analitik olabilir.
Preparatif ultrasantrifijler, soketli açılı rotorlar
bulunur, bunlar, silindirik tüpler, kavanozlar veya şişeler için, rotorun dikey
ekseni ile 20-40º açılı veya döndürme kovalı rotorlar için 900
döndürme açılı olacak şekildedir. Bölme altındaki akışkan için geniş bir iç
boşluklu ve akışlı rotorlar da vardır. Preparatif ultrasantrifüjler.virüsler ve
subselüler organeller gibi kompleks maddelerin bireysel bileşenlerini ayırmak
için kullanılır.
Analitik ultrasantrifüjlerde, test edilen çözeltiler veya
süspansiyonlar için özel şeffaf küvetler için geçişli silindirik soketli
rotorlar bulunur; özel optik sistemler (refraktometrik, absorbsiyon sistemleri)
partikül yeniden dağıtım prosesini rotora iletir.
Piyasada 1.000.000 g'a kadar hızlandırmalı santrifüj vardır;
partiküller ve moleküller 10-100 ml’den fazla değerlere kadar ayrılabilir. Günümüzde
ultrasantrifüj, makromoleküllerin çözeltilerdeki molekül ağırlığı dağılımlarının
tayininde aktif olarak kullanılmaktadır.
Bir
ultrasantifüj şematik diyagramı
