Rotaksanlar, bir halkadan ve halkaya takılmış açık zincirden
oluşan moleküllerdir. Zincirin uçlarındaki gruplar, halkanın ve zincirin
ayrılmasına izin vermez.
Rotaksanlardaki halka ve doğrusal zincir kimyasal olarak
birbirine bağlı değildir, bunlar, kütlesel uç gruplarının yarattığı sterik
engel tarafından birbirine tutturulmuştur. Bazen buna "mekanik olarak
bağlı" denir. Bir doğrusal zincir bir halkaya sarılırsa, katenanlar
oluşur, diğer bir deyişle, birbirine takılmış birçok halkaya sahip olan
moleküller. Rotaxanes birkaç halkadan oluşabilir.
Bazı özel koşullar altında, bir halka zincir boyunca ters
çevrilebilir (Şekil); bu tür rotaksanlar moleküler nanomekanik aygıtlar olarak
işlev görebilir.
Rotaksan; PH değişimlerinden dolayı bir çevrimin zincir boyunca
hareketi
