Plastiklik (plasticity)

Plastiklik, deformasyon kuvvetti kaldırıldıktan sonra bile kalıntı (artık) deformasyonu tutan, maddenin bir katı hal özelliğidir.

Kristalin katıların (veya malzemelerin) plastisitesi, çeşitli nikroskopik plastik deformasyon mekanizmalarının etkisiyle meydana gelir; örneğin, yer değiştirmelerin (dislokasyonlar) ortaya çıkışı, hareketi ve yok olması gibi. Bu mekanizmaların her birinin göreceli önemi dış koşullarla belirlenir: sıcaklık, yük, deformasyon hızı. Dislokasyonların hareketini engelleyebilecek veya kolaylaştırabilecek kristal yapısındaki kusurlar (boşluklar, ara geçişler ve saf olmayan atomlar) plastisite üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Polikristalin katılar için grain (tane) sınırları da plastisite için önemlidir. Grain sınırları, dislokasyonların yayılmasını engeller ve kural olarak, kristal yapıları düşük sıcaklıklarda sertleştirir. Terssine, yüksek sıcaklıklarda, kusurlar, plastisiteyi arttırır.

Basit amorf katıların plastisitesi, atomların ve moleküllerin difüzyonal düzenleri ile bağlantılıdır ve sıvıların akışına benzer. Malzemenin tek bir eksen boyunca uzanımı durumunda plastisitenin ölçüsü yırtılmadaki göreli uzamadır (deformasyon). Kompleks bir gerilim altındaki bir maddenin plastisitenin değerlendirilmesi ve hesaplanmasında, katı mekaniğinde, tensör analizi matematiksel cihazı kullanılır.

Yapısal elementleri hesaplamak için çeşitli mekanik plastik teorileri kullanılır: sert plastik gövde teorisi (mükemmel plastisite), elastik plastik gövde teorisi, gevşeme-sertleşme elastik plastik gövde teorisi v.s. gibi.



Metal için stress (gerilim) – strain (gevşeme) eğrisi