Aberrasyon, bir optik sistem boyunca demet geçişinin çeşitli
kusurlarını karakterize eder; ışın optiği veya dalga optiği kriterleriyle
tanımlanabilir. Birinci durumda, tekmerkezlilikten ayrılma, geometrik sapmalar
ve nokta görüntülerdeki ışın saçılması şekilleriyle ifade edilir. İkinci
durumda, bir optik sistemden geçen küresel bir ışık dalgasının deformasyonu
değerlendirilir. Her iki açıklama yöntemi birbiriyle ilişkilidir, aynı durumu
tanımlar, sadece açıklama formunda farklılık gösterir.
Aberasyonlar iki sınıfa ayrılır; monokromatik (monokromatik
demetlerin karakteristiği) ve kromatik.
Monokromatik sapmalar tüm gerçek optik sistemlerin özünde
bulunur. Çünkü, refraktif yüzeyler büyük açılara gelen geniş demetleri bir
noktada toplayamaz. Bu tür sapmalar, bir noktanın görüntüsünün bulanıklaşmasına
neden olur (bir nokta yerine saçılmış bir patern oluşur), obje ve görüntü
arasındaki benzerlik bozulur; küresel sapma, coma, astigmatizm, görüntü alanı
(yüzey) eğriliği, distorsiyon bu tür sapmalardır.
Kromatik sapmalar, optik sistemi oluşturan optik medyanın
dağılımından, yani, optik sistem elemanlarını oluşturan optik malzemelerin
kırılma indeksinin, iletilen ışık dalgasının uzunluğuna bağımlılığından
kaynaklanır; görüntün sınırları boyunca olağandışı görüntü renklenmesi veya renk
‘saçaklanmaları’ meydana gelir. Bu tür sapmalar arasında, ‘boylamasına
kromatizm’ olarak da adlandırılan konum renk sapması (koordinat kromatizm) ve
yanal renk sapmaları bulunur.
Eksenel noktaların sapması (kısıtlı
anlamda küresel sapma)
