Nanoelektronik (nanoelectronics)

Nanoelektronik, 100 nm'den büyük olmayan boyutlardaki komponentlerle fonksiyonal elektronik cihazların üretimi için uygun yapıların ve teknolojilerin geliştirilmesiyle ve bunların çalışmalarının temel fizik ilkelerinin incelenmesiyle ilgilenen bilim ve teknoloji alanıdır.

Bilim topluluğu zamanımızda ‘nanoelektronik’ ve ‘nanoelektronik teknolojiler’ terimlerini iki anlamda kullanmaktadır. ‘Nanoelektronik’ terimi silikon-bazlı mikroelektronik transistör teknolojinin evrimsel gelişim ürünlerini tanımlar; silikon bazlı mikroelektronik transistör teknoloji minyatürleşme ve elementlerin artan entegrasyonu ile tanımlanır; ki bu durum kuantum boyut etkisinin enstrümantal uygulamasını gerektirmez.

Diğer taraftan bu terim, elektronik enstrümanlar, cihazlar ve bunların üretim tekniklerini yeni etkiler (boyut kuantizasyonu, coulomb ablukası, kuantum bilgisayarlar için kübitler gibi safsızlık atomları) bazında göstermek için de kullanılır. Birkaç onluk nanometrelik skalada elementlerin spesifik boyutları, bazı temel fiziksel değerlerle (örneğin, koruma mesafesi, elektron yolu, de Broglie dalgaboyu) kıyaslanabilir seviyelerdedir; bu durum, yeni fiziksel etkilerin ortaya çıkmasını ve bu tür cihazlarda bazı temel fiziksel kısıtlamaları gösterir ve nanoelektroniğin, klasik fizikteki makroskopik yasalara dayanan mikroelektronikten farklılığını açıklar.

Nanoelektronik ürünlerin geliştirilmesinde uygulanan teknolojik araçlar ve teknikler arasında hem geleneksel metotlar (moleküler demet epitaksi, yüksek-hassas buhar depozisyon gibi)) ve hem de iyon sentezleri gibi nanoelektronik uygulamalarda fevkalade etkin olan diğer bazı metotlar bulunur.

Nanoelektronik teknolojiler sadece nanotüplerin ve fullerenlerin kullanımı gibi, mikroelektronikte bilinmeyen araçları ve teknikleri değil, nanoyapılı objelerin yaratılması, ölçülmesi ve parametrelerin analizi için geliştirilmiş yeni yaklaşımları ve teklnikleri de kullanır. Bu tekniklerden, örneğin, değişik prob mikroskopi metotları (tünelleme ve atomik kuvvet mikroskopi) nanoelektroniğin incelenmesinde olduğu gibi, yaratılmasında da kullanılabilmektedir.


(a) Dalga paketi denilen bir elektronun tanımı, (b) bir nanotel boyunca yük iletimi, (c) grafen band yapısı, (d) bir bilardo topu “reversibil” anahtar