Moleküllerarası Bağlanma (intermolecular bonding)

Moleküllerarası (intermoleküler) etkileşim, kovalent (kimyasal) bağların oluşumuyla sonuçlanmayan moleküller veya atomlar arasındaki etkileşimdir. Bu tip bağlanmalarda moleküllerin kimyasal yapıları değişmez, moleküller arasında iyon-iyon ve iyon-dipol etkileşimler vardır; van der Waals kuvvetleri, hidrojen bağlanma, itici kuvvetler (ör. sterik itmeler) gibi.

Moleküllerarası etkileşim elektrostatik bir özellik taşır. Böyle bir özelliğin varlığı, gerçek gazların ve sıvıların özelliklerini açıklamak için ilk kez J.D. van der Waals (1873) tarafından öne sürülmüştür. Bu terim, geniş anlamda, partiküller (moleküller, atomlar, iyonlar) arasında kimyasal, yani iyonik, kovalent veya metalik bağların oluşumuyla sonuçlanmayan etkileşimleri tanımlar. Diğer bir deyişle, bu etkileşimler kovalent bağlardan daha zayıftır ve etkileşen partiküllerin elektronik yapısının önemli ölçüde yeniden düzenlenmesine yol açmaz.

Büyük mesafelerde çekici güçler egemendir; oriyantasyon, polarizasyon (indüksiyon) veya dispersniyon karaktere sahip olabilir. Termal hareketin sonucu olarak ortaya çıkan partikül rotlasyonu üzerinden ortalaması alındığında, moleküllerarası kuvvetlerin potansiyeli, mesafenin altıncı kuvveti ile, ve iyon-dipol kuvvetlerinin (kalıcı veya indüklenmiş dipoller) dördüncü kuvvetiyle ters orantılıdır. Küçük mesafelerde, partiküllerin elektron kabukları arasındaki itici güçler baskındır. Özel bir durum hidrojen bağıyla kendini gösterir; atomlar yeterince büyük etkin yükler taşıdığında daha kısa mesafelerde meydana gelen, bir molekülün bir hidrojen atomu ile bir başka molekülün bir elektronegatif atomu arasındaki çekici etkileşimlerdir.

Çekme ve itme arasındaki denge ile belirlenen, kondens fazda partiküllerin paketlenmesi ve aralarındaki mesafe molekülü oluşturan atomların van der Waals yarıçapından (iyonlar durumunda iyon yarıçapı) tahmin edilebilir; farklı moleküllerin atomları arasındaki uzaklık, bu atomların yarıçapları toplamını aşmamalıdır.

Molekülerarası etkileşim kuvvetleri molekül içi çekim kuvvetlerinden daha zayıftır; ancak moleküllerin kaynama noktası, erime noktası, yoğunluk ve füzyon entalpileri ve buharlaşma gibi fiziksel özelliklerini belirledikleri için önemlidir.

Moleküllerarası arası kuvvetlerin türleri: Dipol-dipol etkileşimleri, İyon-Dipol etkileşimleri, Hidrojen Bağı, London dağılma (dispersiyon) kuvvetleridir.