Moleküler tanıma,
kovalent olmayan bağlarla iki veya daha fazla molekül arasındaki spesifik
etkileşimdir.
Moleküler tanıma,
*supramoleküler kimyanın temel kavramlarından biridir. Seçici niteliği ile
nonspesifik moleküler etkileşimden ayırt edilir. Moleküler tanıma terimi,
hidrojen bağı, metal koordinasyonu, hidrofobik kuvvetler, van der Waals kuvvetleri,
pi-pi etkileşimleri, elektro-statik ve / veya elektromagnetik etkiler gibi nonkovalent
bağlar yoluyla iki veya daha fazla molekül arasındaki spesifik etkileşimi ifade
eder. Moleküler tanımaya dahil olan ev sahibi (reseptör, ‘konakçı’) ve konuk (ligand,
‘konuk’) moleküller, ‘moleküler tamamlayıcılık’ sergiler. (*Supramoleküler
kimya, supramoleküler yapıların incelenmesine odaklanan, moleküler montajlar ve
moleküllerarası bağlar kimyasıdır.)
Moleküler tanıma,
bilginin depolanmasını (moleküler seviyede) ve okumayı (süper molekül
seviyesinde) içerir; bu nedenle biyolojik sistemlerde önemli bir rol oynar.
Antikorlar ve enzimler için bağlanmanın seçiciliği, spesifik amino asit sekansı
ve bir proteinin aktif merkezindeki aminoasit kalıntılarının mekânsal
düzenlenmesiyle, ve DNA ve RNA için spesifik nükleotid dizisiyle tanımlanır.
Modern kimya ve moleküler biyoloji yöntemleriyle, belirli substanslara oldukça
seçici olarak bağlanabilen oligopeptit ve oligonükleotid dizileri (aptamerler)
yaratılabilmektedir.
Moleküler tanıma,
bazı nanoyapıların self-montaj yeteneğinin temelini oluşturur. Örneğin,
tamamlayıcı nükleotid bazların eşleştirilmesi, DNA fragmanlara dayanan
nanoyapılar oluşturmada kullanılır.
Bir moleküler tanıma örneği; L-tyrosinden, chiral evsahibi ve asetil-L-alaninamidler konuk
molekül arasındaki etkileşimler
