Makromolekül, benzer veya farklı yapısal birimlerden
(monomer birimleri) oluşan moleküldür.
Makromoleküllerin molekül ağırlığı birkaç binden birkaç
milyona kadar, ve boyutu birkaç on nanometreden santimetreye kadar değişebilir.
Makromoleküllerden oluşan substanslara ‘polimer’ denir. Polimerler veya
makromaleküller için ‘yüksek moleküler bileşikler’ terimi de kullanılmaktadır.
Makromolekülleri aynı monomer birimlerden oluşan poliimerler
‘homopolimer’, farklı monomer birimler içerenler ‘kopolimer’ olarak tanımlanır.
Orijinlerine göre tüm polimerler ‘doğal (biyopolimerler)’ ve ‘sentetik’
polimerler olarak sınıflandırılır. Tipik biyopolimerler, proteinler, nükleik
asitler, polisakaritler, selülozlar v.s.’dir. Sentetik polimerler düşük
moleküllü bileşiklerden (monomerler) polimerizasyon reaksiyonlarıyla,
polikondensasyonla veya mevcut polimerlerin kimyasal modifikasyonuylayapılır.
Örneğin polistiren stirenin polimerizasyonuyla, polivinil alkol polivinil
asetatın hidroliziyle üretilir.
Makromoleküller, doğrusal (lineer) veya dallanmış veya elek-gibi
üç boyutlu bir yapıda (polimer ağyapı) olabilir. Doğrusal makromoleküllere
örnek olarak, doğal kauçuk macromolekülleri, selüloz, bazı proteinler, nükleik
asitler, normal polietilen, bifonksiyonlu monomerlerin polikondensasyonu ile
elde edilen poliesterler ve poliamidler gösterilebilir. Sentetik dallanmış
makromoleküller olarak yüksek basınç altında üretilen polietilen, graft
kopolimerler, üç- veya dörtfonksiyonlu monomerlerlerin polikondensasyonu ile
üretilen polimerler sayılabilir. Doğal makromoleküller amilopektin, glikojen,
v.s.’dir. Makromolekülün uzaysal düzenine ‘konformasyon’ denir.
