Madde (substans) genellikle üç farklı halden biri halinde
bulunur; gaz, sıvı veya katı. Şekil-1’de bu haller her birinin atomik
düzenlenmelerine göre gösterilmiştir. Bir gazdaki atom ve moleküller yüksek
hızlarda hareket ederler, aralarındaki mesafe geniştir ve dolayısıyla gazların
yoğunluğu düşüktür. Sıvılardaki atomik hareketler daha yavaştır, atomlar
birbirlerine daha yakındır ve yoğunlukları daha yüksektir.
Maddenin katı hali
agregasyon halinden biridir; şekil kararlılığı ve atomların termal
hareketliliklerinin doğası, denge dolayındaki salınımı (osilasyonu) yönünden,
diğer fiziksel hallerden (sıvı, gaz, plazma) farklıdır.
Katı haller kristalin ve amorf olabilir. Kristaller, atom
denge konumlarının dağılımında boşluk periyoduyla karakterize edilir. Amorf
katılarda ise, atomlar rastgele dağılmış noktalar etrafında salınırlar. Kararlı
haldeki bir katı kristalin haldedir.
İyonik, metalik ve diğer tiplerde atomik bağlar içeren
katılar vardır. Katıların elektrik ve bazı diğer özellikleri, esas olarak
atomlarının dış elektronlarının doğal hareketleri tarafından kontrol edilir.
Katılar elektrik özellikleri yönünden dielektrikler, yarriletkenler ve
iletkenler olarak, magnetik özellikler yönünden diamagnetler, paramagnetler ve
magnetik olarak düzenlenmiş katılar olarak gruplandırılırlar.
Katıların özellikleri ‘katı hal fiziği’nde incelenmektedir;
metaller fiziği, yarıiletken fiziği, magnet fiziği gibi alanları kapsar ve
ayrıca çeşitli analiz yöntemlerini inceler (X-ışını yapısal analizler,
radyofrkans spektroskopi, mekanik analizler, termal analizler, v.s.).
Şekil-1: Gaz, sıvı ve katı hallerde atomik düzenlenmeler; küçük
siyah oklar sıvı ve gazda atomlar veya moleküllerin relatif hızlarını gösterir
Şekil-2: Suyun (H2O) üç fazını gösteren faz diyagramı
......
7 Mayıs 2024
GERİ (sözlük)
