Lazer Desorpsiyon/İyonizasyon Kütle Spektrometri (lazer desorption/ionization mass spectrometry)

 Lazer desorpsiton/iyonizasyon kütle spektrometresi (LDI; MALDI), pulslu lazerle numunenin atomlarının veya moleküllerinin desorpsiyonuna ve iyonizasyonuna dayanan bir kütle spektrometresi metodudur.

Bu yöntemde iyonizasyon için kullanılan çeşitli pulslu lazerler (gaz, katı hal, boya lazerleri) vardır. Lazer ışını dalga boyları, yakın UV bölgesinde veya IR bölgesindedir. Ticari MALDI kütle spektrometrelerinin büyük çoğunluğunda dalga boyu 337 nm ve puls süresi~ 10-9 s olan azot lazerler kullanılmaktadır.

MALDI analizi için örnek, incelenen substansın (analit) özel olarak seçilmiş bir kimyasal bileşik (matris) ile karıştırılmasıyla hazırlanır. Matrisin özellikleri, lazer ışınınının yıkıcı özelliklerini hafifletmeli ve analitin önemli bir parçalanma olmadan ‘yumuşak’ iyonizasyonuny sağlamalıdır.

Lazer, desorbe edilmiş numuneyi, onlarca ila yüzlerce mikron arasında değişen partiküllere (plume- tüy, bulut) böler. Numune yüzeyinin üzerinde, başlıca nötral partiküllerden oluşan yüksek lokal basınç alanı oluşur. Ancak bu alan çeşitli tahminlere göre, toplam partikül sayısının 10-5 ile 10-3'ü arasında değişen yüklü partiküller de içerir. Plume oluşumunun başlangıç aşamasında yoğunluğu, kondens durumdaki substansın yoğunluğuna yakındır.

Plume genişlerken, mikron partiküller bireysel moleküllere veya onların parçalarına (fragmanlarına) ve iyonlara (esas olarak matris iyonlarına) ayrılır. Plume oluşumu sırasında oluşan moleküllerin iyonlaşması, genellikle birincil iyonizasyon olarak kabul edilir.

Genişleyen plume’da, matrisin yüklü partikülleri ile analit arasındaki iyon-molekül reaksiyonları nedeniyle, partiküller arasnda sürekli çarpışmalar olur ve analitin iyonlaşmasına yolaçar. Buradaki iyonizasyon ikincil iyonizasyondur.

Yöntem, yüksek molekül ağırlıklı biyoorganik moleküllerin, sentetik polimerlerin, dendrimerlerin, fullerenlerin, ayrıca farklı kümeler (cluster) ve nanopartiküllerin analizinde yaygın olarak kullanılmaktadır. LDI (MALDI) iyonizasyonu ile modern kütle spektrometrik ekipman, bileşiklerin molekül ağırlığı ve ampirik formüllerini ve bazı yapısal özelliklerini belirlemeyi mümkün kılar.



MALDI tekniği kullanılarak substans iyonizasyonunun şematik gösterimi