Kiralite (chirality)

Kiralite, bir objenin (mekânsal yapı), ideal düz bir aynadaki ayna görüntüsü ile özdeşleşen geometrik özelliğidir.

Kiral objeler, simetri düzlemi, simetri merkezleri ve ayna-dönüş eksenleri gibi Tip II simetri elementlerine sahip değildir. Bu simetri elementlerinden en az biri olduğunda, obje achiral olur. Kiral objeler moleküller, kristaller, nanoyapılar (örneğin nanotüpler) olabilir.

Kiral moleküller birbirlerinin ayna görüntüleridir olan iki optik izomer (enantiomerler) olarak bulunabilirler; bunlar, ışık polarizasyonu düzlemini saat yönünde (D-izomerleri) veya saat yönünün tersine (L-izomerleri) döndürme kabiliyeti açısından farklıdır (Şekil). Enantiomerler, akiral substanslarla etkileşime girdiğinde aynı fiziksel özelliklerin yanı sıra aynı kimyasal özelliklere de sahiptir. Aynı zamanda, belirli bir maddenin enantiomerlerinin başka bir maddenin spesifik bir optik izomeri ile olan etkileşimindeki farklılıklar, enantiyomerlerin ayrılması için temel oluşturabilir. Kimyada, kiralite genellikle dört farklı sübstitüent taşıyan asimetrik karbon sitesiyle ilişkilidir.

Moleküller birkaç asimetrik site (bölge) içerdiğinde, diastereoizomerler olarak adlandırılırlar. Bu durumda birkaç çift enantiomer olabilir (bir çift enantiyomer, asimetrik sitelerin birbirine antitetik-karşıt- konfigürasyonu ile tanımlanmalıdır) ve farklı enantiomerik çiftlerin diastereoizomerleri büyük oranda değişen özelliklere sahip olabilir.

Hemen hemen tüm biyomoleküller, doğal olarak meydana gelen amino asitler ve şekerler de dahil şiraldir. Doğada bu substansların bir kısmı belirli bir mekansal konfigürasyona sahiptir; örneğin, amino asitlerin çoğunluğu L mekansal konfigürasyona, ve şekerin D'ye sahiptir. Bu açıdan, enantiyomerik saflık, biyolojik açıdan aktif ajanlar için bir ön şarttır.



Alanin bir kiral aminoasittir