Bir oligomerin
moleküler ağırlığının üst sınırı, kimyasal doğasına bağlıdır ve genellikle,
maddenin süper elastik gevşeme (strain), kauçuk-benzeri elastikiyet ve
polimerlere özgü diğer özellikleri göstermeye başladığı, bir bölümün (segment)
molekül ağırlığına eşittir. Polar ve çubuk-benzeri zincir oligomerlerin
potansiyel molekül ağırlıkları (15000 amu’ya kadar), polar olmayan
oligomerlerden (~.5000 amu’ya kadar) daha büyük bir aralığa sahiptir. (1 amu =
1.66 x 10-24 g)
Oligomerler hem
monomerler hem de yüksek molekül ağırlıklı bileşikler için spesifik özelliklere
sahiptir. Bitişik (komşu) oligomer homologların (*) fiziksel ve kimyasal
özellikleri çok farklıdır ve terminal gruplarına bağlıdır; Molekül ağırlığı
arttıkça, terminal grupların etkisi azalır ve bitişik elementlerin
özelliklerinde fark daha az belirgin hale gelir. Oligomerlerin karakteristik
özellikleri arasında şiddetli intermoleküler etkileşimler, yüksek viskozite ve
uzun gevşeme (relaksasyon) zamanı bulunur; bunların hepsi daha büyük moleküllü
oligomerlerde artar. (*Bir homolog, bir bileşik dizisindeki bir
elementtir; benzer fonksiyonal gruplara ve düzgün yapıya sahiptir ve birbirinden,
sabit 1 yapısal elementle ayrılır; burada homolog, bir monomer birimidir.)
Reaktif oligomerler polimerizasyonda (oligoester akrilatlar,
oligodienler ve kopolimerleri, epoksi reçineler, siklooligoamidler, v.s.),
polikondensasyon ve polikatılmada (karboksilik, aminosiyanat, izosiyanat ve diğer
gruplar, fenol-formaldehit, karbamid ve alkid reçineler, v.s. içeren
substanslarda) yer alabilirler.
Oligomerler, kontrollü bir ortamda yüksek molekül ağırlıklı
polimerlerin tahribatıyla elde edilebilir. Farklı metotlarla üretilen
oligomerler, genellikle farklı homologların bir kombinasyonudur. Kimyasal
olarak özel oligomerlerin (yani belli sayıda monomer birimi içeren oligomerler)
üretim teknikleri, her aşamada belirli bir reaksiyon ürününün elde edildiği
aşamalı üretim prosesine dayanır.
Oligomerlerin en önemli uygulamalardan biri polimerik
malzeme ve ürünlerin üretilmesidir. Bu amaçla kullanılan reaktif oligomerler,
yüksek molekül ağırlıklı bileşiklerin elde edilmesinde uygulanan teknolojiye
kıyasla, pek çok avantaj sağlar:
·
Yüksek molekül ağırlıklı polimer üretimi ve bundan
bir ürünün imalatı, yani aynı proseste istenilen son ürünün elde edilmesi
·
Akışkan veya düşük-ergime noktalı oligomerlerin elde
edilmesinde
·
Sıvı haldeyken yüksek akışkanlığa sahip olan akışkan
veya düşük erime noktalı oligomerler, yüksek basınç, sıcaklık veya solventlere
gerek kalmaksızın bir ürün oluşturmak üzere kalıplanabilir
·
Çok daha az ısı efekti ve daha az büzülme (akışkan-katı
polimer geçiş hızının artmasını sağlar) istenilen ürünlerin imalatı
Monomer, oligomer ve polimerler arasındaki ilişki
Oligomerler, plastik köpük, vernik, tutkal ve çoklu
bileşiklerin üretimi, tekstil ve kağıtların işlenmesi, yüzey aktif maddeler,
yağlama malzemeleri ve selüloz fiber malzemeleri üretimi ve diğer polimerlerin
modifikasyonu gibi alanlarda, biyoloji ve tıpta yaygın olarak kullanılmaktadır.
