Hidrojen bağı,
kovalent bağlı elektronegatif atoma (O, N, F, Cl) kovalent bağlı bir hidrojen
atomu arasındaki etkileşimdir.
Bir hidrojen bağı
iki polar kovalent bağ ister; bunlardan biri etkin pozitif yük taşıyan bir
hidrojen atomu, diğeri etkin negatif yüklü bir elektronegatif atomdur (oksijen,
nitrojen, halojen). Sayısız molekül-içi (intramoleküler) hidrojen bağı
örnekleri olmasına rağmen (ör. proteinlerde), normal olarak hidrojen bağları
moleküller-arası (intermoleküler) etkileşimde çok önemli bir rol oynar.
Hidrojen bağı supramoleküler kimyada anahtar bir etkileşimdir; proteinlerin
yapısı, DNA çift heliks (Şekil-1), su ve buz, supramoleküler montajlar ve
polimerler, ve çözeltilerin özelliklerinde hidrojen bağları fevkalade etkindir.
Hidrojen bağların enerjisi kovalent bağlardan çok zayıftır;
5-100 kJ/mol arasında değişir (Şekil-2). Enerjisine bağlı olarak hidrojen
bağının karakteri, saf elektrostatik bağdan (zayıf bağ), ağırlıklı olarak
kovalent bağa (kuvvetli bağ) kadar değişir. (Bak. Dipol-Dipol Etkileşim)
Şekil-1: DNA yapısını tanımlayan nitrojen bazlar
arasında hidrojen bağları
arasında hidrojen bağları
Şekil-2: Hidrojen
bağı ve kovalent bağ enerjilerin (kJ/mol)
kıyaslaması
kıyaslaması
