Hidrodinamik Yarıçap (hydrodynamic radius)

Hidrodinamik yarıçap (Stokes yarıçap, Stokes–Einstein yarıçap), objenin küresel olduğu varsayılarak, sıvı difüzyon katsayısı değeriyle hesaplanan boyutudur. Veya, bir solutun hidrodinamik yarıçapı, solutla aynı hızla difüzlenen sert bir kürenin yarıçapıdır.

Stokes-Einstein eşitliğiyle sıvıdaki bir kürenin difüzyon katsayısı (D):

          kT
D = ¾¾¾ 
       6 p h R

k = Boltzmann faktörü, T = sıcaklık (K), h = akışkanın viskozitesi, R = kürenin yarıçapıdır. Bu eşitlikle verilen difüzyon katsayısı değeriyle hesaplanan yarıçapa, bir partikülün veya bir makromolekülün hidrodinamik yarıçapı denir.

İnelastik saçılmaya dayanan metot, bir çözeltideki kolloidal partiküllerin difüzyon katsayısını hesaplamakta kullanılabilir. Bazı durumlarda bu metotla (doğruluğu yeterlidir), partiküllerin ortalama hidrodinamik yarıçaplarındaki değişiklikten partiküllerin yüzeyindeki moleküler adsorpsiyon oluşumu tayin edilebilir. İnelastik saçılma verilerinin analiziyle, birkaç nanometreden birkaç mikrometreye kadar ‘tanecik boyut dağılımı’ hesaplanabilir.