Fason (phason)

Fason, spesifik kuasiperiodik latis yapısından dolayı kuasikristallerde bulunan bir kuasipartiküldür. Phonon'a benzer şekilde, phason atom hareketiyle ilişkilendirilir; ancak fononlar atomların çevrilmesiyle, fasonlar ise atomik yeniden-düzenlemelerle ilişkilidir. Bu tür yeniden-düzenlemelerler sonucu olarak, kristal içindeki atomların yerini tanımlayan dalgalar faz değiştirir. (fononlar, atomik kaymalarla ilişkili bir kristal latisteki vibrasyon modları, fasonlar, atomik yeniden düzenlenmelerle ilişkili bir kuasikristaldeki vibrasyon modlarıdır.)

Kuasikristlerin hidrodinamik teorisi, klasik (fonon) gevşemenin (strain) hızlı olduğunu öngörür; aksine, phason gevşemesi yaygın ve çok daha yavaştır. Bu nedenle, eriyiğin hızlı bir şekilde soğutulmasıyla (kuençleme) büyüyen metastabil quasikristaller, X ışını ve elektron difraksiyon piklerinin kayması ve genişlemesiyle gözlenen phason strain sergiler. (Bak. Kuasipartikül)



Dekagonal Al-Cu-Co ‘da fason flip; Al (mavi daireler Cu/Co (kırmızı kareler), (b) eski konumdan (mavi) yeni konuma (kırmızı) geçen bir fason flip