Eşit kanal açısal presleme (ECAP), şiddetli plastik deformasyon
metodudur; malzemeye (ör. metal çubuk, kütük), bir açıda kesişen eşit kesitli birkaç kanal vasıtasıyla
peşpeşe kuvvet uygulanır.
Bu metot, yüksek-yoğunluklu nanoyapılı malzemelerin elde edilmesinde
kullanılır; masif, plastik deformasyona uygun kütüklerden yüksek morfolojik
homojenliğe sahip tane (grain) oluşur.
Numunenin makaslama (shear) deformasyonu
kanallar arasındaki temas alanını geçtiğinde meydana gelir (Şekil 1). ECAP
işleminin tekrarlanan yinelemeleri deformasyonu sistematik olarak artırır, ilk
düşük açılı ve daha sonra yüksek açılı sınırlar bir şebekenin (grid)
oluşturulmasıyla grain boyutunun peşpeşe azalmasını sağlar.
Metalleri ve alaşımların mikron altı tanecik (grain)
boyutuna indirgenmesi, mekanik özelliklerinde belirgin iyileşmelere yol
açabilir, özellikle malzemelerin gerilme kuvvetini ve akma kuvvetini arttırmak
ve ayrıca süperplastik kabiliyetini sağlamak yönünden önemlidir; bu da, modern
havacılık ve sanayiinde büyük önem taşır.
Şekil-1. ECAP değişikliklerinin şematik gösterimi; A: templat (şablon) oriyantasyonu her çalışma
sonrasında değişmez; B: her yeni
çalıştırmadan sonra templat, boylamasına ekseni etrafında 900 döner;
C: her yeni çalıştırmadan sonra templat, boylamasına ekseni etrafında 1800
döner
Şekil 2. Bir alüminyum levhanın (a), eşit kanal açısal
ekstrüzyonunun iki (b) ve dört (с) tekrarından sonra, mikroyapısındaki
değişimin şematik gösterimi.
