Endositoz, bir hücrenin, molekülleri (proteinler gibi) hücre
içine naklettiği (endo-sitozis) aktif bir enerji nakil yöntemidir. Endositoz ve
karşılığı olan ekzositoz, tüm hücreler tarafından kullanılır, çünkü kendileri
için önemli kimyasal maddelerin çoğu, pasif yollarla hidrofobik plazma veya
hücre membranını geçemeyen büyük polar moleküllerdir.(Ekzositoz, bir hücrenin,
molekülleri-proteinler gibi-hücre dışına naklettiği aktif bir taşıma formudur.)
Hücreler, yüzey reseptörlerini geri dönüştürmek, seçilen
ekstraselüler makromolekülleri ithal etmek ve bağışık savunmanın bir parçası
olarak bakteri, virüsleri ve diğer patojenik maddeleri içselleştirmek için
endositoz kullanır.
Endositoz aşamaları çeşitli kategorilere ayrılabilir;
fagositoz, pinositoz ve reseptör–aracılı endositoz (Şekil).
Fagositoz, bir organizma tarafından bakteriler gibi
katıların vasküler içe-alımını (içselleştirme) kapsayan spesifik bir fo
endositoz rmudur; bu nedenle, çeşitli sıvıların veziküler içe-alımı (pinositoz)
gibi endositozun diğer biçimlerinden farklıdır.
Pinositoz, hücreler tarafından ekstraselüler akışkanın
engellenmesidir.
Receptor-araclı endositoz, endositoz meydana gelmeden
sarmalanmış partiküllerin reseptörlere tutunduğu endositoz tipidir;
klatrin-bağımlı endositoz da denir. Receptor-araclı endositoz, absorplanan
moleküllere spesifik reseptör bölgeleri olan proteinleri içeren plazma membran
veziküllerinin içe gelişmesi yoluyla, hücrelerin metabolitleri, hormonları,
diğer proteinleri ve bazı durumlarda virüsleri absorblama prosesidir.
Endositoz, bir hücreye nanoilaç ve terapötik genlerin
taşınmasında merkez prosestir. Diğer taraftan, nanopartiküllerin hücrelere
hedeflenmiş olarak taşınması için kullanılabilir; yan etkilere aracılık
edebilir. Örneğin, Fosfatidilserin (bir lipit, makrofajlar için profagositik
sinyal) ile karbon nanotüpler işlevselleştirerek (fonksiyonalize), tüpler
fagositik yol izleyerek makrofajlara hedeflenebilir, magnetik nanopartiküller
tümör işaretleyici antikorlarla konjuge edilerek, partiküller reseptör aracılı
endositozu kullanarak kanser hücrelerine hedeflenebilir. İn vivo teşhis için
kullanılan yarıiletken kuantum noktaları gibi nanopartiküllerin toksik
etkileri, bunların hücrelere endositoz-aracılığıyla girebilmeme seviyesiyle
doğrudan ilişkilidir.
Endositozun temel prensibi
