Kırık, bir katı parçanın stres sonucunda parçalanması
prosesidir. Kırılma sürecinin başlıca iki aşaması vardır; çatlak oluşumu,
çatlak yayılımı.
Kırılma dayanıklılığı, malzemede önceden varolan bir kusurun
çoğalmasına yol açan stres miktarının bir göstergesidir. Kırılma başladığında
minimum kesit alanı üzerindeki gerçek normal gerilim fracture gerilimidir. Pek çok malzemenin kırılma dayanıklılığı
tayininde stres-intensite faktörü (K) denilen bir paramete kullanılır. Stres
intensite (şiddeti) faktörü yükleme, krak boyutu ve yapısal geometrinin bir
fonksiyonudur.
KI = s (p a b)1/2
KI = kırılma dayanıklılığı, s = uygulanan stres, a = krak uzunluğu, b =
krak uzunluğu ve komponent geometre faktörüdür (her örnek için farklıdır).
Yumuşak (ductile) kırılma: Ductile malzemeler gözlenebilir
plastik deformayona uğrar ve kırılmadan önce önemli derecede enerji absorblar.
Yumuşak kırılma sonucunda bir çatlak meydana gelir ve stres arttıkça çatlak
ilerler.
Kırılgan (brittle) kırılma: Kırılgan kırılmada plastik
deformasyon çok düşüktür ve kırılmadan önce enerji absorpsiyonu azdır. Oluşan
bir çatlak, stresin artmasına gerek kalmadan hızla büyür. Kırılgan çatlak,
uygulanan stres yönüne diktir.
Gerilim-gevşeme diyagramında
kırılma dayanıklığı tanımları
