Yağlar, Prosesler (processes)

Ham petrolün atmosferik distilasyonuyla benzin ve distile yakıt fraksiyonlarıyla, dipten yağ ve asfalt içeren kalıntı elde edilir. Sonra, dip ürün vakumda distillenir; üstten “nötral distilatlar”, dipten asfalt alınır. Nötral distilatlar bazı basit proseslerden geçirilerek kabul edilebilir seviyelerde düşük viskozite indeksli stoklara dönüştürülür.

Yüksek ve orta viskozite indeksli stoklar elde etmek için, renkli, kararsız ve düşük viskozite indekse neden olan komponentlerin uzaklaştırılması gerekir; bunun için bazı solvent ekstraksiyon işlemleri uygulanır. Bu aşamadan sonra yağ, gerekirse, sülfür, nitrojen ve renk özelliklerinin düzeltilmesi için hidrojenle işlemlendirilir. Elde edilen baz stoklardaki bileşenlerin kaynama aralıkları onların viskozitelerini belirler. Rafinerilerin çoğu üç veya dört farklı stok üretirler, bunları gerekli oranlarda harmanlayarak son yağların kaynama aralıkları tutturulur.

Solvent ekstrakt edilmiş yağların viskozite indeksleri 90-100 arasındadır. Alternatif bir rafinasyon prosesiyle (solvent ekstraksiyonunda ayrıca hidrojen de kullanılır) 100’ün üstünde viskozite indeksine ulaşılır.

Bir baz yağ fabrikasında proses veya prosesler seçimi üretilecek bazlara, bunların özelliklerine ve karşılamaları gereken Ulusal veya Uluslar arası şartnameler göre yapılır.

Bu bölümde baz yağ fabrikalarında bulunabilecek çeşitli proseslerin kısaca tanımları yapıldı; herbir prosesin amacı, kullanılan hammaddeler, elde edilen ürünler ve yan ürünler ile proseslerin blok diyagramları verildi (Uhde Edeleanu). Bu proseslerin (veya benzeri farklı teknolojilerin) bazları fabrikalarda bağımsız üniteler olarak çalıştırılabileceği gibi, birkaç prosesin birbiriyle entegre bir sistem içinde çalıştırıldığı değişik proses teknolojileri de vardır.

Yağlama Yağı Teknolojileri

Şekil-1: Çeşitli baz yağ teknolojileri

1. Vakum Distilasyonu

İlk proses, tepe ürünleri, nafta, gaz yağı ve dip ürünlerin (long residu, LR ) ayrıldığı atmosferik distilasyondur.

Hammadde bir ısı değiştiricide ısıtılır (ön-ısıtma), vakum kolonu fırınına beslenir ve istenilen kalitede distilatlar ve kalıntı elde edilecek şekilde kontrol altında ısıtılır. Distilatların viskoziteleri ve alevlenme noktaları hassas olarak denetlenir.  Kalıntının aşırı ısınmaması önemlidir; yumuşama noktası ve alevlenme noktası dizayn değerlerinde olmalıdır.

Hammadde naftenik kalıntılarsa, fraksiyonlayıcıya ayrıca bir nötralleştirme bölümü ilave edilir

Her distilat kendi baz stok viskozite aralığını kapsayacak şekilde çekilir ve daha sonraki işlemler için ara ürün tanklarına alınır.

Şekil-2: Vakum distilasyonu

VAKUM DİSTİLASYONU
AMAÇ: Yağlama yağı üretimine uygun vakum distilatlar üretmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Atm. distilasyon dibi	Spindle oil (düşük viskoziteli yağ)
Hidrokraker dibi	Orta distilat (orta viskoziteli yağ)
	Ağır distilat (yüksek viskoziteli yağ)
	Vakum kalıntısı (kolon dibi)

2. Deasfalting

Yüksek vakum distilasyonundan alınan kolon dibi, yüksek vakum uygulanmasına karşın, distilasyon sıcaklığında hala distillenmeyen ağır yağ bileşenleri içerir; bunlar, “bright stok” olarak adlandırılan baz yağ grubudur. Bu grubu oluşturan hidrokarbonların çekilebilmesi için daha yüksek sıcaklıklar gerekir. Ancak daha yüksek sıcaklıklar moleküllerin parçalanmasına neden olacağından kalan yağ başka proseslerle çekilir. Baz yağ fabrikalarının çoğunda, kalıntıdaki bright stok, propan deasfalting ünitesinde solvent ekstraksiyon prosesiyle ayrılır; bunun için, asfaltik maddelerle birarada bulunan yağa karşı seçiciliği çok yüksek olan sıvı propan kullanılır.

Propan deasfalting ünitesinde bir ekstraksiyon, iki ürün elde etme olmak üzere üç temel bölüm vardır. Kalıntı ekstraksiyon kolonuna, ağır olduğu için üstten, propan alttan girer ve yoğunluk farklılıkları nedeniyle karşı-akım prensibine göre ekstraksiyon olur. Gerekli propan miktarı kalıntının üç-dört katı kadardır; propanın az olması ekstraksiyonun yeterli olmamasına, dolayısıyla verimde ve viskozitede düşüklüğe neden olurken, gereğinden fazla propan da verimin yükselmesini sağlarken istenmeyen ağır molekülleri de çekeceğinden elde edilen yağın kalitesini bozar. Ekstraksiyon sıcaklığı çekilen bright stokun viskozitesini ve rengini etkileyeceğinden yağın performansını bozmayacak bir sıcaklık seçilir.

Ürün elde etme bölümlerinde ürün ve propan birbirinden ayrılır, propan tekrar kullanılmak üzere prosesin başına dönerken, asfaltı giderilmiş yağ (DAO) bir ara tanka alır; burada daha sonraki harmanlama işlemleri için depolanır. Yan ürün asfalt bitüm üretiminde kullanılır veya rafineri fuel oil tankına verilir.

Şekil-3: Propan deasfalting prosesi

DEASFALTİNG
AMAÇ: Vakum kalıntısından asfaltl giderilmiş yağ (bright stok)elde edilmesi
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Hampetrol vakum kalıntısı	Asfalti giderilmiş yağ; açık renklidir ve karbon kalıntısı düşüktür, eser miktarlarda reçine, asfalt ve metaller içerir
	Yağlama yağı baz baz stoku olarak kullanılır
	Katalitik kraking ve Hidrokraking üniteleri hammaddesi olarak kullanılır
	Yan ürün: Asfalt; yüksek yumuşama noktalı

3. Furfural (Solvent) Ekstraksiyonu

Bu sıvı-sıvı ekstraksiyon prosesinde distilatlar ve asfaltı giderilmiş yağlardaki aromatik bileşikler ve diğer safsızlıklar seçici bir solvent olan furfuralle ekstrakt edilir. Furfural, oksijen karşısında kararsız olan bileşiklerle koyu renkler oluşturan maddeler, reçineler, karbon-oluşturan yapılar ve sülfürlü bileşikler gibi diğer istenmeyen maddeler için yüksek çözücü gücüne sahiptir.

Hammadde yağ, ekstraksiyon kolonuna sıcaklığı önceden belirlemiş bir noktadan beslenir; rafinat fazı kolonun tepesinden, ekstrakt (furfural fazı) dipten çekilir. Ekstrakt fazı soğutulur, ayrılan ve ayrılan ve ‘pseudo (yalancı)’ rafinat denilen kısım tekrara ekstraksiyon kolonuna gönderilebilir. Rafinat ve ekstrakt çok-kademeli solvent geri kazanma işlemlerinden geçirilir.

Rafinat, yüksek kaliteli baz yağ stokları içerir. Yan ürün ekstrakt, diğer bazı prosesler için ham madde olarak kullanılır veya fuel oile karıştırılır. Tüm sistem enerji kaybı olmayacak şekilde dizayn edilmiştir.

Şekil-4: Furfural rafinasyon ünitesi.

FURFURAL EKSTRAKSİYONU
AMAÇ: Ham maddedeki aromatikler, sülfür, nitrojen, oksijen, metaller ve olefinlerin gibi istenmeyen bileşiklerin uzaklaştırılması, viskozite indeksi, ısıl dayanıklılık, oksijene karşı kararlılık ve renk özelliklerinin düzeltilmesi.
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Yüksek vakum ünitesi distilatı	Rafinat; yüksek vislozite indeksli lube oil baz stoklar içerir
Propan deasfalting ünitesinden alınan asfaltı giderilmiş yağ	Ekstrakt; fazla miktarda aromatikler içerir; lastik yağı olarak veya kraker ünitesi hammaddesi olarak kullanılır.

4. MP (N-Metil-2-Pirolidon) Rafinasyonu

N-Metil-2-pirolidon (MP) seçiciliği çok yüksek bir solvent olduğundan, istenilen kalitede ürün düşük solvent/yağ oranında yüksek verimle elde edebilir.

Hammadde ve MP, karşı-akımlı ekstraksiyon için gerekli optimum koşulları sağlayacak sıcaklık ve akış hızında ekstraksiyon kolonuna beslenir. Rafinat karışımı kolonun tepesinden çıkar, ısı değişircilerden ve alevli ısıtıcıdan geçer ve rafinat vakum flash kolonuna gelir. Burada MP’nin büyük bir kısmı buharlaşarak rafinattan ayrılır ve ekstraksiyon kolonuna geri döndürülür. Flash kolondan çıkan akım rafinat beslenerek buharla MP çekilir. MP ile zengin ekstrakt karışımı kolonun dibinden çıkar, ısı değiştiriciden geçer ve üç etkili bir buharlaştırma sisteminde MP ayrılır; MP içermeyen ekstrakt buharla çekilerek ekstrakt sıyıcıya gönderilir.

Yüksek kaliteli rafinat (hammadde parafinikse devaksing prosesinden de geçirilerek) çok yüksek performanslı motor yağları ve endüstriyel ürünlerle harmanlanmak üzere depolanır. Rafinattan, viskozite indeksi, renk, karbon kalıntısı, sülfür, katkı maddeleri ve oksidasyon stabilitesi düzenlenerek solvent nötral yağlar ve bright stoklar üretilebilir.

Şekil-5: MP (N-Metil-2-Pirolidon) rafinasyonu

MP RAFİNASYONU
AMAÇ: Çok yüksek kaliteli motor yağları harmanlama fraksiyonu ve endüstriyel ürünler için yüksek kaliteli rafinatlar elde etmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Parafinik ve naftenik yağlama yağı distilatları	Yüksek kaliteli rafinatlar
Deasfalted oiller
Solvent: N-metil-2-pirolidon (MP)

5. Solvent Devaksing ve Vaks Deoiling

Hafif ve orta fraksiyonlar bir soğutma sisteminde kontrollü şartlar altında soğutulur ve sisteme yavaş yavaş bir solvent örneğin, metiletil keton (MEK) ve toluen karışımı ilave edilir. Ağır baz yağlar ve bright stoklar üretiminde bu soğutma işlemi iki kez tekrarlanır.

Birinci (primer) filtrelerden çıkan vaks akımında çok miktarda devaksed yağ vardır; bir miktar soğuk solvent ilave edilerek slurry hale getirilir, süzülür ve ikinci kademe filtrelere verilerek burada tekrar yıkanır ve süzülür. Süzüntü solvent geri kazanmaya verilir. Birinci filtrelerden çıkan süzüntü (filtrat) üç kademeli solvent geri kazanma bölümüne gönderilir; buraya ikinci kademe filtreden de gelen süzüntüyle beraber saflaştırılır. İşlem sonunda solvent devaksed oil ve düşük molekül ağırlıklı (hafif) vakslar elde edilir.

Vaks giderme ünitesinden alınan baz yağların akma noktası çok düşüktür, doğrudan son ürün tankına alınır. Hafif mumsu maddeler diğer ünitelere verilerek tekrar işlenebileceği gibi, talep olması halinde satılır.

Solvent karışımı rafinata injekte edilerek beslemedeki kristallerin (temel olarak n-parafinler) ayrılması sağlanır. Kristaller yağdan ve solventten döner dramlı filtrelerden süzülerek ayrılır.

Şekil-6: MEK Solvent devaksing ve vaks deoiling prosesi

SOLVENT DEWAKSİNG VE WAKS DEOİLİNG
AMAÇ: Waksı giderilmiş yağlar ve yumuşak wakslar elde etmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Solvent rafine lube stoklar	Belirli akma noktası aralığında waksı giderilmiş yağlar
Herhangi bir viskozite aralığındaki ham stoklar	Yumuşak wakslar; yağ içeriği %5-10 kadar
	Yağı giderilmiş wakslar; yağ içeriği <%1
	Belirli penetrasyon değerleri aralığında wakslar; üçüncü bir filtre kısmı ilave edilerek

6. Dikloroetan (Di) – Metilen Klorür (Me) Solvent Devaksing ve Vaks Deoiling

Proseste ikili-solvent dikloroetan (Di) ve metilen klorür (Me) karışımı kullanılır. Sıcak vakslı yağ Di-Me’de çözülür ve ısı değiştiricide soğutulur. Karışıma, vaks giderme işlemi için gereken derecede soğutulmuş yıkama süzüntüsü ilave edilir; vaks kristallenir ve döner dram filtreden geçirilerek solventten ayrılır; süzüntü ısı değiştiricilerden geçirilerek solvent geri kazanma bölümüne gelir. Vaks kekinde kalan yağ soğuk solventle yıkanarak uzaklaştırılır; yıkamadan çıkan süzüntü ikinci seyreltme işleminde kullanılır.

Vaks keki (sert ve yumuşak vaks, oil ve solvent) filtre yüzeyinden alınır, ikinci kademe filtreden çıkan yıkama solventiyle karıştırılarak seyreltilir, sıcaklığı yükseltilerek tekrar süzülür. İkinci filtreden çıkan süzüntü yumuşak vaks, yağ ve solvent karışımıdır. Vaks solvent içeren keki sert vakstır. Sert vaks üretimi istenmediğinde ikinci kademe yapılmaz.

Şekil-7: Solvent devaksing ve vaks deoiling prosesi

Dİ-ME SOLVENT DEWAKSİNG VE WAKS DEOİLİNG
AMAÇ: Waksı giderilmiş yağlar ve yumuşak wakslar elde etmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Waks yapılı hidrokrak distilatlar veya rafinatlar	Otomotiv ve endüstriyel yağlama yağları için waksı giderilmiş oiller
Geniş viskozite aralıklı deasfalted oiller	Yumuşak wakslar ;tek kademeli operasyonda %2-7 aralığında yağ içeren
	Yağı giderilmiş wakslar; iki kademeli operasyonda elde edilen ve <%0.5 yağ içeren bu wakslar şamdan mumları yapımında, kağıt kaplamada, yiyecek paketleme kalitesinde waks üretimine, v.s., kullanılır

7. Katalitik Lube Oil Devaksing

Katalitik devaksing aşağıdaki koşullarda avantajlı bir prosestir;

• Solvent devaksing prosesinde çok yavaş süzülen ağır stokların devaksinginde,
• Fabrikalardaki eski ve verimsiz solvent devaksing üniteleri yerine konularak verimi artırma,
• Yüksek basınçlı hidrotreaterların alt akımlarını işlemek.

Katalitik devaksing prosesi, katalizör ve hidrojenli ortamda vaksları seçerek daha düşük molekül ağırlıklı hidrokarbonlara dönüştürür; hidrokraked veya sentetik stoklardan, veya furfural/n-metil pirolidon solvent ekstraksiyon rafinatlarından düşük akma noktalı baz yağlar elde edilir. Transformer veya refrijerasyon yağları gibi çok düşük akma noktalarına gereksinim olan özel yağlar bu prosesle elde edilir. Yan ürünler arasında hafif hidrokarbonlar ve orta distilat fraksiyonlar vardır. Proses, çeşitli baz yağ hidroprosessing veya hidrojen finishing teknolojilerle entegre bir şekilde çalışabilir.

Ham madde hidrojenle karıştırılır, reaktör giriş sıcaklığına ısıtılır ve sabit yataklı hidrodevaksing (HDW) katalitik reaktöre yüklenir. Katalizör, vaks özellikteki hidrokarbonları seçerek bunların hidrojenle reaksiyona girip uygun yağ bileşiklerine, orta distilata ve hafif ürünlere dönüşmesini sağlar ve baz yağın akma noktasının düşmesi sağlanır. Buradan çıkan akım (hidrodevaksed) bir hidrotreater reaktöründe kararlı hale getirilir. Bunun için alınan baz yağ ürünü reaktöre verilerek içerdiği fazla hidrojen ve reaksiyon ürünleri (H₂S, NH₃) flash edilerek uzaklaştırılır, hafif hidrokarbon yan ürünler de distilasyonla veya buhar strippingle ayrılır.

Şekil-8: Katalitik dewaksing ünitesi

KATALİTİK LUBE OİL DEWAKSİNG
AMAÇ: Solvent dewaksing prosesiyle lube oil baz stoklar elde etmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Herhangi bir viskozite aralığındaki yüksek akma noktalı waks yapılı lube oil baz stoklar	Lube oil baz stoklar; belirli akma ve özellikle solvent dewaksing prosesiyle ulaşılamayacak düşük akma noktalarında

8. Sprey Deoiling

Ergitilmiş vakslar bir sprey kulenin üst kısmındaki püskürtme nozullar vasıtasıyla atomize edilerek çok ince damlacıklara dönüştürülür ve damlacıklar alttan verilen soğuk hava akımı içinden geçerek aşağı doğru düşer; burada verilen havanın sıcaklığına göre vaksın içerdiği hafif hidrokarbonlar (oil) sıvı halde kalırken yüksek molekül ağırlıklı parafinik bileşikler (vakslar) katılaşarak kuru toz hale geçer. Toz vaks kristallerinin yüzeylerine yapışan yağlar bir solventle (mikserler ve çöktürücülerden gelen) çekilerek uzaklaştırılır. Solvent 5-15 ⁰C arasında soğutulmuş dikloroetan olabilir.

Vakslar karışımındaki düşük erime noktalı vakslar (yumuşak vakslar) solventin sıcaklığı değiştirilip ekstraksiyonla çekilerek üretilen vaksın istenilen veya şartname değerlerine uygun özelliklerde (erime noktası, penetrasyon gibi) olması sağlanır. Vaks ve solvent karışımı bir kapta yavaş yavaş karıştırılır ve çöktürücülerde ayrılması sağlanır; vaks kristallerinden ayrılan yağ solvente geçer.

Son çöktürme işleminden geçen vaks santrifüje verilir; burada içerdiği solvent uzaklaştırılır, tekrar taze solventle yıkanır ve solvent geri kazanma ünitesinde solventten ayrılır. Birinci çöktürücüden çıkan yağ-solvent karışımı solvent geri kazanma ünitesinden geçirilerek ayrılan solvent sisteme geri döndürülür.

Şekil-9: Sprey deoiling prosesi

SPREY DEOİLİNG
AMAÇ: Yağ içermeyen wakslar elde etmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Dewaksing ünitesinden çıkan ve %20 dolayında yağ içeren yumuşak wakslar	Wakslar; %0.1 kadar yağ içeren ve belirli penetrasyon değerlerinde olan (ASTM D-721).

9. Hidrojenle Bitirme ve İşlemleme (Finishing ve Treating)

Hammadde hidrojenle beraber orta derecelerde sıcaklık ve basınçta sabit yataklı katalitik reaktörde reaksiyona sokulur. Reaktörden çıkan akım, harcanmamış hidrojen ayrıldıktan sonra şekil-10‘da görülen proses ve işlemlerden geçirilerek içerdiği gaz, hafif hidrokarbonlar ve safsızlıklardan kurtarılarak baz yağlar elde edilir. Ayrılan hidrojen sisteme geri döndürülür, kullanılmış katalizör buhar ve havayla kolaylıkla rejenere edilir.

Proses 25-80 bar basınçta yapılır, hidrojen tüketimi hammadde ve üretilmek istenen ürün kalitesine göre değişir. Yüksek basınçlar baz stokların daha kaliteli olmasını sağlar; yağın rengi ve termal stabilitesi katalitik hidrojenasyonun şiddetine bağlıdır.

Şekil-10: Hidrojen finishing ve treating

HİDROJEN FİNISHİNG VE TREATİNG
AMAÇ: Lube baz yağların son ürün haline getirilmesi, bazı özel yağların son aşaması
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Devaksed solvent	Lube oil son ürünler
Hidrojenle rafine edilmiş lube stoklar	Özel yağlar; belirli renk, termal ve oksidasyon stabilitelerinde
Ham vakum distilatları; yağlama yağları (spindle oil-makine yağları) viskozite aralıklarında bright stok

10. White Oil ve Vaks Hidrotreating

Bu katalitik hidrotreating prosesinde iki reaktör kullanılır. Hidrojen ve hammadde ısıtılarak özel bir katalizör (NiMo/alumina gibi) içeren birinci reaktöre beslenir. Reaktör çıkışı ürün ve yan-ürünlerdir (hidrojen sülfür ve hafif hidrokarbonlar). Teknik white oil üretilmesi istendiğinde ürün akımı bir sıyırma kolonuna gönderilerek şartname gereklerine göre ayarlama yapılır. Tıbbi saflıkta vaks oil üretilmesi için reaktörden çıkan ürün akımı ikinci hidrojenasyon reaktörüne beslenir.

İkinci reaktörde hammadde çok yüksek aktiviteli hidrojenasyon katalizöründen geçirilerek aromatik bileşikler, özellikle de polinükleer aromatikler çok düşük seviyelere kadar düşürülür.

Bu proses akışı her kademenin bağımsız olarak çalışmasına, dolayısıyla teknik veya tıbbi white oilün ayrı ayrı üretilmelerine olanak verir. Hammaddeye bağlı olarak verim birinci kademeden sonra %85-99 arasındadır. İkinci hidrojenasyon kademesinden sonra verim %100’e yakındır. Üretilen vakslar işlemlemeden geçirildiğinde verim %98 dolayında olur.

Şekil-11: Lube oiller, white oiller, parafinler

WHİTE OİL VE WAKS HİDROTREATİNG
AMAÇ: White oil ve waks üretimi
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Naftenik veya parafinik vakum distilatları	White oiller; teknik ve tıbbi saflıkta
Rafine edilmemiş, solvent rafine, veya hidrojen rafine deoiled wakslar	Wakslar (plastifiyan, tekstil, kozmetik, farmasetik yiyecek endüstrisinde kullanılır kalitede).

11. Yağ Harmanlama

Motor ve endüstri yağlarının üretiminin yapıldığı harmanlama fabrikaları şartnamelerle belirlenmiş özellikleri içerecek şekilde baz yağların çeşitli katkı maddeleriyle karıştırıldığı karmaşık ve kompleks bir sistemdir. Sistem çeşitli şekillerde dizayn edilebilir ve karıştırma, dolum, paketleme ve depolama gibi bir dizi işlemi kapsar. Modern entegre sistemler bilgisayar kontrollüdür; işlemlerin en kısa zamanda, en doğru şekilde, minimum stok seviyesinde ve en az personelle yapılması sağlanır. Birkaç varilden yüzlerce tona kadar miktarlar otomatik olarak üretilir.

Batch sistemde baz yağlar ve katkı maddeleri ayrı ayrı ısıtmalı tanklarda depolanır, her tankın, kendine ait pompası, boru hattı ve otomatik valfı bulunur; bunlar her tankı karıştırma kazanlarına bağlar. Gerekli herbir madde bilgisayar kontrollü ve otomatik olarak peşpeşe tartılır, karıştırılır ve dolum öncesi ara tanklara gönderilir.

Otomatik harmanlama büyük üretim lotları için uygulanır. Boru hattı sisteminde, hortum manifoldlarını en aza indirmek amacıyla çok-çıkışlı akım dağıtıcılar bulunur.

Şekil-12: Tam otomatik madeni yağ harmanlama üniteleri

LUBE OİL HARMANLAMA
AMAÇ: Yağlama yağı üretmek
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Yağlama yağı baz yağları	Ulusal ve Uluslararası standartlara uygun yağlama yağları
Katkı maddeleri

Gres Fabrikası

Gres, yağda-çözünmeyen bir kalınlaştırıcı maddenin (genellikle bir sabundur) bir akışkan (sentetik veya bir mineral yağdır) içinde çok ince dağıtılmış haldeki karışımıdır. Karışıma, içerdiği sabun ve yağın kazandırdığı özellikler dışında gereken performans özellikleri katkı maddeleri ilavesiyle sağlanır.

Gresin sabun cinsi uygulama alanına göre farklıdır; lityum ve lityum-kompleks sabunlu gresler kullanım alanları geniş greslerdir. Bunların dışında aluminyum, baryum, kalsiyum, sodyum, lityum ve stronsiyum sabunları ile poliüre, aluminyum kompleks ve benton bazlı gresler de vardır.

Greslerde önemli bir özellik ısıya direncin kalitatif bir göstergesi olan damlama noktasıdır. Damlama noktası gresin yarı-katı hale geçmesidir ve kullanım sıcaklığını saptamada yararlanılan bir testtir; örneğin, basit lityum sabunlu bir gresin damlama noktası 195 ⁰C, önerilen maksimum servis sıcaklığı ise 160 ⁰C’dir. Otomotiv servis gresleri ASTM D 4950 şartnamesiyle tanımlanır.

Burada greslerle ilgili detaylara girilmeyecektir, örnek olarak Şekil-13‘de gres üretim fabrikası basit bir akım diyagramı verilmiştir.

Şekil-13: Gres üretim fabrikası

GRES ÜRETİMİ
AMAÇ: Gres yağı üretimi
HAMMADDELER	ÜRÜNLER
Baz yağlar	Ulusal ve Uluslararası standartlara uygun gresler
Hayvansal yağlar ve yağ asitleri
Kimyasal maddeler

GERİ (hampetrolden petrokimyasallara)