Alkid Reçineler (alkyd resins)

Alkid kaplamalar bir poliester kaplama grubudur; bir alkol ve bir asitin (veya asit anhidrid) reaksiyonuyla elde edilirler. Alkid reçinelerin hazırlanmasındaki temel maddeler polihidrik alkoller (poliyoller) ve dibazik asitler (veya bunların anhidridleri) ile düzenleyici yağdır (veya bu yağların asitleri). Bu polimerler bir solvent içinde çözünmüş olarak satılır; oksijen veya amino bazlı bir çapraz bağlayıcı reçinelerle reaksiyona girdiğinde dayanıklı ve kalıcı filmler oluştururlar. Tablo-1’de bazı poliyoller ve dibazik asit bileşiklerine örnekleri verilmiştir.

Tablo-1: Bazı Poliyol ve Dibazik Asitler

Alkidler, ester bazlı polimerlerdir. Alkid reçineler kuruyabilen bir yağın (petrol esaslı veya fatty asit) bulunduğu bir ortamda, bir dibazik asitle bir poliyolün reaksiyonuyla üretilir; Bu yağ ‘düzenleyici (modifiye edici) yağ olarak tanımlanır. Üretilen 100 g. Reçinede kullanılan yağın gramına alkid reçinenin ‘yağ uzunluğu’ denir. Reçinenin yağ uzunluğu arttıkça viskozitesi düşer, uygulandığı yüzeydeki filmin sertliği azalır, esnekliği artar ve suya karşı direnci düşer.


Tablo-2: Alkid Reçinelerin Sınıflandırılması Ve
Genel Kullanım Alanları

Sınıflama
Yağ miktarına göre sınıflama
Özellikleri ve kullanım Alanları
Kuruyan yağlı reçineler
Kısa yağlı reçineler; yağ içeriği <%50
Sadece aromatik solventlerde çözünür,
Yüksek sıcaklıklarda kürlenir,
Çok sert, parlak ürün verir,
Tabela yazımı ve oyuncak sanayiinde kullanılır.
Kuruyan yağlı reçineler
Orta yağlı reçineler; yağ içeriği %50-70
Alifatik-aromatik karışımı solventlerde çözünür,
Havayla veya ısıtılarak kurur,
Dayanıklı, parlak ürün verir,
Çiftlik araçları, madeni eşya ve metal mobilya sanayiinde kullanılır.
Kuruyan yağlı reçineler
Uzun yağlı reçineler; yağ içeriği >%70
Alifatik solventlerde (nafta gibi) çözünür,
Havayla kurur,
Kalıcı, parlak, fırçalanmaya karşı dirençli ürün verir,
Ev boyalarında kullanılır.
Kısmen kuruyan yağlı reçineler
Yağ uzunluğuna göre sınıflama yapılmaz; reçine-karışım
Zamanla (yaşlanma) sararmaya dayanıklı filmler,
Özellikle çok parlak kaplama gerektiren uygulamalarda kullanılır.
Kurumayan yağlı reçineler
Kısa yağlı reçineler; çoğunluğu doymuş yağ
Sadece aromatik solventlerde çözünür,
Genellikle amino reçinelerle birarada kullanılarak çok iyi yapışma ve esneklik özelliği olan ürün verir,
Örneğin, soba borularını boyamada kullanılır.
Kurumayan yağlı reçineler
Orta yağlı reçineler; çoğunluğu doymuş yağ
Aromatik solventlerde çözünür,
Genellikle mobilya sanayiinde kullanılan selüloz nitratta plastifiyan olarak kullanılır.
Kurumayan yağlı reçineler
Uzun yağlı reçineler; çoğunluğu doymuş yağ
-

Alkid reçinelerin özellikleri düzenleyici yağın yapısına ve miktarına bağlıdır. Kuruma özelliğine göre alkid reçineler üç sınıf altında toplanır; kuruyan yağlı reçineler (çoğunluğu doymamış yağ), kısmen kuruyan yağlı reçineler (reçine-karışım) ve kurumayan yağlı reçineler (çoğunluğu doymuş yağ); Tablo-2.