Akseptör (acceptor)

Akseptör (alıcı), bir donordan (verici) bir elektron, proton veya elektron çifti alan bir atom veya moleküldür. Geniş anlamda akseptör elektronlar, protonlar veya moleküller gibi farklı partikülleri alır; partikül tipi belirtimiyorsa alınan partikülün bir elektron olduğu kabul edilir.

Fizikte akseptörün anlamı bir yarıiletkendeki safsızlık atomudur; valens bantdan bir elektron yakalar ve bir boşluk oluşmasına yol açar (Ge ve Si için B, Al, Ga tipik akseptörlerdir). Kristal latisteki kusurlu bir nokta da bir akseptör gibi davranır.

Kimyada akseptör terimi, bir donordan bir elektron çifti alarak onunla kovalent bir donor-akseptör bağ oluşturan bir molekül veya partikülü tanımlar. Lewis asit-baz teorisinde akseptöre Lewis asit denir. Tipik akseptörler H+ iyonları, BF3 ve AlCl3 molekülleridir. Akseptörler, düşük iyonizasyon enerjili donor moleküllerden elektron çifti yerine bir elektron alabilir ve yük-transfer kompleksleri oluştururlar; örnrğin, yüksek elektron ilişkili-fullerenler, tetrasiyanokinodimetan, vs., gibi.

Readoks reaksiyonlarında bir akseptör, bir oksidan ile aynı anlamdadır.



Hidrojen bağı veren (donörler) ve alan gruplara (alıcılar) tipik örnekler


Boron atom, 2D silikon latiste bir akseptör gibi davranır