Örneğin, M1 ve M2 monomerlerinden
oluşan bir kopolimer için, kopolimer bileşimi, F1 = 0.6, F2
= 0.4 olarak bulunsun. Bu kopolimerin ince-yapısı:
biçiminde düzgün bir yapı olabileceği gibi, rastgele bir
sıralanma,
ya da, bir blok kopolimer yapısı olabilir:
Monomer reaktiflik oranları ile kopolimerizasyon çeşitleri
üzerinde ayrıntılı bilgi daha önce verilmişti. Bu kuramsal görüşler genellikle
kabul edilmekle beraber, kopolimerizasyonun rastgele niteliğini deneysel olarak
kanıtlamak zordur. Bunun için, kopolimerdeki monomerler arası M1 – M1,
M2 – M2, M1
– M2 bağlarının göreceli miktarlarını deneysel olarak belirlemek ve
istatistik rastgele dağılma ile hesaplanan sonuçlarla karşılaştırmak gerekir.
Bazı kopolimer sistemlerinde kimyasal yöntemlerden yararlanılabilir: Vinil
asetat-akrilik asit veya vinil asetat-maleik asit sistemlerinde kopolimerin
hidrolizi ile lakton oluşmas: vinil klorür-vinil asetat kopolimerlerinden çinko
ile klor alınması; vinil asetat-vinil karbonat kopolimerlerinin hidroliz edilip
periodat ile yükseltgenmesi ve formik asit analizi, kimyasal yöntemler için
örnek olarak verilebilir.
Son yıllarda, yüksek ayırmalı nükleer manyetik rezonans
(NMR) yöntemi ile kopolimerizasyondaki monomer birimlerinin dağılımı
kanıtlanmıştır. Örneğin, poli(etilen-vinil klorür) zincirlerinde M1
– M1, M2 – M2, M1 – M2 bağlarının
göreceli miktarları, her bağdaki çeşitli metilen protonlarının türlerini NMR
ile belirleyerek analiz edilmiş ve kopolimerde monomerlerin rastgele dağıldığı
saptanmıştır.
Kopolimer bileşimi üzerinde bir başka belirsizlik de,
herhangi bir dönüşmeyüzdesi ile elde edilen kopolimer örneğinde bileşimdeki
dağılımın, molekülden moleküle nasıl değiştiği sorunu ile ilgilidir. Stockmayer,
kopolimer bileşimindeki dağılımın istatistik sapmalarla genellikle çok keskin
bir Gauss eğrisini izlediğini bildirmiştir.
Düşük molekül ağırlıklı kopolimerlerde dağılım biraz daha
geniş olmakla beraber, pratik amaçlar bakımından önemsiz sayılabilir.
Seçenekli kopolimerlerde bileşimdeki yayılma minimumdur.
İdeal kopolimerlerde polimerizasyon derecesinin fonksiyonu olarak biraz daha
belirgin ise de pratik bir değer taşımaz. Örneğin, ideal bir sistemde, her
monomerden oratlama % 50 içeren bir kopolimerde, Pn = 100
için polimer moleküllerinin sadece %12'sinde herbir monomerden % 43'den daha
azı, Pn = 10 000 için ise herbir monomerden % 49.3'den daha
az miktarı bulunduğu hesaplanmıştır.
GERİ (poimer kimyası)
