Katyonik Polimerizasyon; Sıcaklık (temperature)

Bir monomer-başlatıcı-çözücü sistemi için optimum sıcaklığın seçimi, sistemin yapısına ve polimerizasyonda hedeflenen özelliklere göre yapılır. Sıcaklık verimi, polimerizasyon derecesini, hızları, yan reaksiyonları, sterospesifikliği ve kopolimerizasyonda reaktivite oranlarını etkiler.

Verim: Verimi etkileyen iki faktör sıcaklıkla değiştirilebilir. Birincisi termodinamik bir özellik olan monomerin tavan sıcaklığıdır (Tc) ve yüksek sübstitüe p-verici monomerle ilgilidir. Örneğin, a-metilstiren, 1,1-difeniletilen ve düşük halka-gerginlik enerjili n-verici monomerler gibi. Bu monomerlerle yüksek verime ulaşabilmek için Tc'nin altında çalışılması gerekir. İkinci faktör zincir-kopma reaksiyonlarıyla ilgilidir; bu reaksiyonlar, monomerin tümüyle polimerleşmesinden önce başlatıcının aktifliğini yok ederler. Zincir-kopma ve çoğalma reaksiyonları aktivasyon enerjileri arasındaki fark, sıcaklık değişiminin (çoğalmayı artırarak) verimi ne şekilde etkileyeceği hakkında fikir verir. Bu aktivasyon enerjileri farkı Mayo denklemiyle saptanabilir.

Polimerizasyon Derecesi: Termodinamik yorumlar, verime olduğu kadar molekül ağırlıklarına da uygulanır. Çoğalma entalpisi DHp, dimer oluşumundan yüksek polimer oluşumuna kardar asimptotik bir değer dösterdiğinden, Tc yakınındaki ürün oligomer karışımıdır. n-Verici monomerlerden yüksek polimer oluşumu termodinamik faktörlerce, p- ve n,p-verici monomerler durumunda da çoğu kez zincir-transferi reaksiyonlarıyla (kinetik bir olay) önlenir. Pek çok alkenil monomerlerin katyonik polimerizasyonu, monomere özgü transfer reaksiyonlarından etkilenir. Bu durum, transfer reaksiyonlarının çoğalmaya göre azaltılmasıyla önlenebilir, bir de sadece sıcaklığın düşürülmesiyle sağlanabilir.

Transfer reaksiyonlarının aktivasyon enerjisi, çoğalma reaksiyonundan daha yüksek olduğundan sıcaklık düşürülebilir. Bu yorum sonlanma reaksiyonları için de doğrudur. Sonuç olarak yüksek molekül ağırlıklı ürün istendiğinde, alkenil monomerlerin çok düşük sıcaklıklarda polimerleştirilmesi gerekir. n-Verici monomerlerin çoğunda bu sorunla karşılaşılmaz.

Reaksiyon Hızı: Pekçok sıvının dielektrik sabiti sıcaklığın azalmasıyla artar, böylece 'çiftleşmemiş iyon/iyon çiftleri' oranı da artarak çoğalma hızları yükselir. Bu durum monomer harcanmasını, sıcaklığın başlama hızındaki etkisine bağlı olarak artırabilir, değiştirmez, veya azaltabilir. Sıcaklığın düşmesiyle tüm hız sabitleri de düşer ve herbir reaksiyonun hızındaki gerçek değişiklikleri, işlemdeki çeşitli aktivasyon enerjilerinin büyüklükleri saptar.

Stereospesifiklik: Bazı p- ve n,p-verici monomerlerin polimerizasyonu, sıcaklığın düşmesiyle daha da stereospesifik hale gelir. Yine de homojen katyonik polimerizasyonların çoğu ataktik polimerler verirler.

Reaktivite Oranları: Katyonik polimerizasyonda sıcaklığın reaktivite oranına etkisi üzerindeki veriler, radikal kopolimerizasyonlarında karşılaşılan durumun tersine sıcaklık yükselmesinin r1 r2 çarpımını artırdığını göstermektedir. Bu eğilimin genelleştirilmesi doğru olmaz, daha fazla çalışma ve veriye gereksinim vardır.


GERİ (poimer kimyası)